Niepokorne harcerstwo w Bydgoszczy                     1980 - 1991 

Oczywiście nie ogłoszono jak długo ma ten okres próbny trwać. Nikt nie miał wątpliwości, co to oznaczało, że „będziemy się wam przyglądali i jak nie podpadniecie, to może kiedyś was zatwierdzimy”. Specjalnie się tym nie przejęliśmy.

​

Wspomniałem wcześniej, że krąg podjął działanie na bazie Domu Harcerza, którego byłem dyrektorem. Miało to istotny wpływ na funkcjonowanie kręgu. Dysponował on przede wszystkim bazą, co pozwalało na organizację wielu spotkań. Dlatego już w październiku 1982 roku rozpoczął się cykl zbiórek programowo – metodycznych pn. „harcerskie kuźnice”. Miały one charakter kominków ( piosenki, gawędy), przy czym najważniejszym elementem była dyskusja uczestników na ustalony wcześniej temat. Jakie to były tematy? Przypomnijmy kilka: Harcerstwo a religia. Na co przyrzekać? Jacy są, a jacy powinni być harcerze starsi? Co to znaczy służba? Wpływ harcerstwa na kształtowanie osobowości. Doskonalić się, ale jak i w czym?

​

Kilkanaście spotkań poświęcono metodyce harcerskiej. Chodziło przede wszystkim o to, aby harcerzy i instruktorów, którzy znali teoretyczne podstawy metod zuchowych, harcerskich i kręgów instruktorskich, nauczyć stosowania ich w praktyce. W okresie od października 1982 roku do grudnia 1984 roku odbyło się 31 kuźnic. Kuźnicowe zbiórki to nie tylko forma doskonalenia się, to przede wszystkim możliwość spotykania się pokaźnej grupy harcerzy starszych i instruktorów. To wymiana poglądów, doświadczeń, a przede wszystkim integracja środowiska. Przychodziło coraz więcej osób, wszyscy się znaliśmy. Już od dawna jestem przekonany, że te spotkania pomogły w znacznym stopniu odnieść sukces podczas VIII Konferencji Sprawozdawczo – Wyborczej bydgoskiego Hufca (18.12.1982)

​

Gdy nadszedł czas ataku ( rok 1983) na moją osobę, to właśnie „kuźnice” były (wśród wielu innych „przestępstw”) wymieniane jako przykład działalności tzw. opozycji, której oczywiście według ówczesnych bydgoskich władz harcerskich miałem przewodzić. Problem polegał jednak na tym, że pomimo przekazywanych zaproszeń przedstawiciele władz, jak ognia unikali tych zbiórek. Dlaczego? Bo mogliby tam usłyszeć niewygodne lub trudne pytania, na które nie chcieli albo nie umieli odpowiedzieć.

​

W listopadzie 1982 roku podjęliśmy decyzję o zorganizowaniu zimowiska szkoleniowego. Odbyło się ono w Ośrodku Szkoleniowym GK ZHP w Perkozie w dniach od 27 grudnia 1982 roku do 2 stycznia 1983 roku. Planując zimowisko nie mieliśmy jeszcze wiedzy o tym, że po odbytej w połowie grudnia konferencji sprawozdawczo – wyborczej hufca nastąpią tak decydujące zmiany w personalnej „obsadzie” Rady bydgoskiego Hufca. Zwycięstwo, jak to się wówczas mówiło „młodych” sprawiło, że trzeba było się zastanowić nad przyszłością. Z jednej strony bardzo wielki sukces, z drugiej wszechobecna bezpieka, obowiązujące nadal przepisy stanu wojennego i całkowicie wroga postawa tzw. „aparatu” harcersko – partyjnego. Nic zatem dziwnego, że sporo miejsca na zimowisku poza zajęciami metodycznymi zajęła dyskusja nad aktualną sytuacją w hufcu i wypracowywanie alternatywnych kierunków działań.

​

Okres od stycznia do maja 1983 roku to okres podejmowania szeregu inicjatyw programowych mających na celu aktywizowanie środowisk harcerskich. Na uwagę zasługuje zorganizowany 15 maja 1983 roku I Harcerski Zwiad „Korzenie”. Nawiązując do przypadającej 22 maja rocznicy powstania harcerstwa, krąg zorganizował dla drużyn i kręgów grę terenową, która miała przybliżyć uczestnikom historię bydgoskiego harcerstwa. W zwiadzie uczestniczyło około 120 harcerzy. Utwierdziło nas to w przekonaniu, że również w przyszłych latach należy kontynuować ten pomysł. Kolejne zwiady odbyły się jeszcze: 19.05.1984; 02.06.1985 oraz 16 – 18.05.1986, który został połączony z biwakiem.

​

Owocem tych zwiadów była wielka roczna kampania „Korzenie” przeprowadzona w latach 1986 – 1987 w okazji 70-lecia bydgoskiego harcerstwa.

​

W maju 1983 roku Krąg nawiązał osobisty kontakt z mieszkającym w Warszawie Bogdanem Wierzejewskim – synem założyciela bydgoskiego skautingu (1917 r.) Jana Wierzejewskiego. Zaowocowało to późniejszymi spotkaniami w Poznaniu i Bydgoszczy również z pozostałymi żyjącymi wówczas synami Jana: Edmundem i Zbigniewem. Gdy w 1987 roku w kościele św. Trójcy w Bydgoszczy dokonywaliśmy odsłonięcia tablicy z okazji 70-lecia bydgoskiego harcerstwa i 50. rocznicy śmierci Jana Wierzejewskiego w uroczystościach uczestniczyli wszyscy synowie Jana.

​

We wrześniu 1983 roku Małgosia Arendt przeszła do pracy w Szkole Harcerstwa Starszego „Perkoz”. Spowodowało to zmianę na funkcji przewodniczącej kręgu. Nową „szefową” została hm. Elżbieta Karwowska.