Niepokorne harcerstwo w Bydgoszczy                     1980 - 1991 

​

                   W roku 1984 naszym kapelanem został ks. Józef Kubalewski, wówczas wikariusz Parafii pw. Piotra i Pawła, jakiś czas później wikariusz Parafii Świętych Polskich Braci Męczenników. Nie był on wcześniej związany z ruchem harcerskim, ale bardzo interesował się naszym środowiskiem. Z tego czasu pamiętam wiele spotkań, które odbywały się w jego pokoju przy ul. Piotra Skargi albo u Bogusi czy u mnie. Osobiście pożyczałam Mu książki dotyczące historii harcerstwa i znanych postaci związanych z harcerstwem. Wówczas też narodził się chyba pomysł wspólnych Wigilii dla środowiska harcerskiego, które odbywały się w domu należącym do biskupa przy ul. Grodzkiej i w których uczestniczył  ksiądz biskup Jan Nowak.

 

Kilkoro z harcerzy pielgrzymowało w 1985 roku do Częstochowy, przewodnikiem grupy czerwono-czarnej był też ks. Józef Kubalewski i pewnie dlatego w 1986 roku powstał pomysł zorganizowania grupy szaro-zielonej, która uda się w składzie pielgrzymki gnieźnieńskiej na Jasną Górę. Pamiętam, że ze względu na pokutny charakter pielgrzymki, regulamin nie zezwalał na używanie spodni odkrywających kolana, a męskie spodenki harcerskie były zdecydowanie krótsze. Dlatego też wraz z Bogusią Pasieką podjęłyśmy się karkołomnego zadania uszycia kilkunastu par spodenek harcerskich sięgających za kolana. Przez jakiś czas mieszkałyśmy praktycznie w moim rodzinnym domu, przyjmowałyśmy klientów na przymiarki, farbowałyśmy przy okazji koszulki do umundurowania polowego (należy pamiętać, że asortyment odzieży dostępnej w sprzedaży był nieco uboższy niż obecnie). W efekcie chłopcy doczekali się swoich spodenek tuż przed wyruszeniem na pielgrzymi szlak i wytrzymały one nawet znacznie dłużej (najbardziej felerne okazały się spodnie Juliusza, które były kończone jako ostatnie, w wielkim pośpiechu; komicznie wyglądały też schnące obok siebie na lince spodenki Kulturysty i Rusałki). Tak przygotowana grupa szaro-zielona udała się na pielgrzymkę, niestety nie jako grupa samodzielna, lecz podgrupa w grupie czerwono-czarnej, prowadzonej przez ks. Kubalewskiego. Mieliśmy także jako harcerze zadanie przygotowania mapy z trasą pielgrzymki. Dlatego pamiętam, że tego roku szłam cały czas z kompasem i notesem, a po pielgrzymce przygotowywałam jakieś mapy. Nigdy się nie dowiedziałam czy faktycznie się one kiedykolwiek przydały służbie trasy, choć w pielgrzymce szłam jeszcze nie raz.

 

Mniej więcej w tym samym czasie z duszpasterstwem harcerskim związał się ojciec Zdzisław Bobrowski ze Zgromadzenia Ducha Świętego. Odwiedzał on, na zmianę z księdzem Józiem, obozy harcerskie, odprawiając polowe Msze Św. dla uczestników, a jednego roku uczestniczył z nogą w gipsie z grupą harcerek i harcerzy w zimowisku w Kadłubie (w ośrodku, w którym pracował druh Janusz Pruski). Pamiętam, że odprawił także polową Mszę Św. w lesie z okazji Dnia Świętego Jerzego.

Kolejne skojarzenie związane z duszpasterstwem harcerskim, to tzw. komplety samokształceniowe. Pamiętam, że w kilkuosobowych grupach uczyliśmy się powojennej historii Polski w wersji niedostępnej w podręcznikach. W ten sposób zgłębiłam dość dokładnie przebieg Powstania Warszawskiego czy wydarzenia związane z hasłem „Katyń”. Uczyłam się z wypiekami na twarzy, po pierwsze emocjonalnie przeżywając tamte wydarzenia, a po drugie nie chcąc wypaść gorzej od innych podczas dyskusji i podsumowań.

Z duszpasterstwem harcerskim kojarzy mi się także tzw. kurs „U” dotyczący zachowania się podczas przesłuchań na milicji czy SB. Wyjechaliśmy wówczas całą dużą grupą, chyba gdzieś w okolice Gniezna, był z nami na pewno ksiądz Józiu, a prowadzącymi szkolenie byli bracia Kurscy – wówczas jeszcze zgodnie patrzący w tym samym kierunku.

 

Inne znaczące wydarzenie dla środowiska związanego z duszpasterstwem to odsłonięcie w kościele Św. Trójcy tablicy poświęconej 70 rocznicy powołania przez Jana Wierzejewskiego I Bydgoskiej Drużyny Skautowej, w roku 1987.

Pewnie wydarzeniem związanym z duszpasterstwem harcerskim były tzw. Białe Służby podczas wizyt Ojca Świętego w Polsce czy udział w uroczystościach pogrzebowych Piwnika Ponurego. Ale do tych wydarzeń przygotowywaliśmy się raczej w drużynach, bądź w całym środowisku i uczestniczyli w nich nie tylko ci, którzy na co dzień związani byli z duszpasterstwem.

 

Pokuszę się o stwierdzenie, że do „skutków ubocznych” działalności duszpasterstwa harcerek i harcerzy z tamtego czasu zaliczyć można decyzję Dragi i Czaty o ślubie w kościele garnizonowym, czy spełnione życzenie Ryby i Dużego, aby ich związek pobłogosławił ksiądz Józiu Kubalewski.

 

Na zakończenie chcę podkreślić, że te kilka zdań na temat duszpasterstwa harcerskiego w Bydgoszczy to zupełnie luźne wspomnienia i subiektywny oraz niepełny ogląd sprawy. Z całą pewnością tekst ten nie ma walorów materiału historycznego, nie jest także wiarygodnym pod względem faktycznym i chronologicznym opisem zdarzeń.

​

pwd. Joanna Rymarkiewicz, Ryba (Busz)